Ang Balagtasan ay isang uri ng pagtatalo o debate na isinasagawa sa anyo ng tula. Ang mga makata ay nagpapalitan ng mga argumento tungkol sa isang paksa na karaniwang may kinalaman sa mga isyu ng lipunan o buhay. Sa kaso ng mga Ilokano, ang Balagtasan ng mga Ilokano ay maaaring isagawa sa wikang Ilokano o sa Filipino, na sumasalamin sa mga tradisyong at kultural na aspeto ng rehiyon.
Balagtasan: Ano ang Higit na Mahalaga—Pag-aaral o Pagtatrabaho?
Lakandiwa:
Mga kababayan, narito tayo’t magtipon,
Upang pakinggan ang makata’t tugon,
Sa paksang hatid, na napapanahon,
Pag-aaral ba o trabaho, alin ang mas makabuluhan?
Mambabalagtas A (Pag-aaral):
Sa akin pong palagay, edukasyon ang sagot,
Sa buhay na maayos, ito ang puhunan sa lahat,
Kung nais umasenso, kung gustong umunlad,
Dapat ang bawat isa, sa eskwela’y magbuhos ng lakas.
Ang dunong ay kayamanang walang kapantay,
Ito’y hindi mananakaw, laging matibay,
Ang tagumpay na hinahangad ng bawat tao,
Mula sa kaalaman at tamang asal ito.
Mambabalagtas B (Pagtatrabaho):
Ako nama’y magsasalita’t tutugon,
Sa pahayag na tila di patas ang panahon,
Sa bawat pamilya’y mahalaga ang kita,
Dapat magtrabaho upang magkaroon ng sustento sa araw-araw.
Edukasyon nga’y mabuti, ngunit paano kung wala,
Ang pangangailangan ng pamilya’y higit sa eskwela,
Ang pagkain, damit, at tahanang maayos,
Ay hindi magmumula sa libro, kundi sa pawis at lakas.
Lakandiwa:
Maganda’t makahulugan ang kanilang mga tinuran,
Ngunit kaninong katuwiran ang dapat sundan?
Sino nga ba ang may tama at dapat pakinggan?
Ito’y nasa inyo, mga kaibigan, kayong huhusga sa aming talakayan.
Pagtalakay:
Ang balagtasan na ito ay isang uri ng pagtatalo na may dalawang panig. Sa panig ng edukasyon, ipinapahayag na mahalaga ang pag-aaral upang makamit ang mas mataas na uri ng buhay at tagumpay. Samantala, sa panig ng pagtatrabaho, ipinaglalaban na ang pangangailangan sa araw-araw ay mas mahalaga kaysa sa pag-aaral, lalo na kapag kailangan ng sustento para sa pamilya.
Ang ganitong uri ng balagtasan ay nagpapakita ng dalawang mahalagang aspeto ng buhay ng mga Ilokano at ng iba pang Pilipino: ang edukasyon bilang susi sa tagumpay at ang pagtatrabaho bilang paraan upang mabuhay.